Γκόλντμαν, Έμα

(Emma Goldman, Κάουνας, Λιθουανία 1869 – Σικάγο 1940). Αμερικανίδα συγγραφέας και ακτιβίστρια, λιθουανοεβραϊκής καταγωγής. Γεννήθηκε στο Κόβνο (σημερινό Κάουνας) της Λιθουανίας και σε μικρή ηλικία μετακόμισε με την οικογένειά της στην Αγία Πετρούπολη, ενώ το 1885 μετανάστευσε στις ΗΠΑ. Τα γεγονότα του 1886 στην πλατεία Χέιμαρκετ στο Σικάγο, με την απεργία της 1ης Μαΐου για τη διεκδίκηση του οκταώρου, καθώς και η δίκη των οργανωτών της διαδήλωσης, λόγω βόμβας που εξερράγη και στοίχισε τη ζωή σε επτά αστυνομικούς, χωρίς να βρεθεί όμως ο δράστης, οδήγησαν τη Γ. στον αναρχισμό. Η δίκη έστειλε στην αγχόνη τέσσερις αναρχικούς, «όχι επειδή προκάλεσαν την έκρηξη της βόμβας, αλλά επειδή ήταν αναρχικοί», σύμφωνα με την αγόρευση του δικαστή. Η Γ. εγκαταστάθηκε στη συνέχεια στη Νέα Υόρκη και γνωρίστηκε με τον Γερμανό Γιόχαν Μοστ, εκδότη της αναρχικής εφημερίδας Ελευθερία. Αργότερα απομακρύνθηκε από τον Μοστ και άρχισε να προσεγγίζει τις ιδέες του Κροπότκιν, μέσα από την επίσης γερμανική έκδοση Η Αυτονομία. Το 1892 συμμετείχε σε απόπειρα δολοφονίας του βιομηχάνου Χένρι Κλέι Φιντς, ο οποίος κατέστειλε τις απεργίες στο εργοστάσιό του με ένοπλους φρουρούς. Τον επόμενο χρόνο συνελήφθη, επειδή ωθούσε τους ανέργους σε πράξεις βίας και φυλακίστηκε για έναν χρόνο. Το 1917 άρχισε να εκδίδει στη Νέα Υόρκη το περιοδικό Μητέρα Γη και την ίδια χρονιά συνελήφθη για κατασκοπεία και καταδικάστηκε σε διετή φυλάκιση. Μετά την έκτιση της ποινής της, της αφαιρέθηκε η ιθαγένεια και αυτοεξορίστηκε μαζί με άλλους στη νεοσύστατη Σοβιετική Ένωση. Ο Έντγκαρ Χούβερ, αρχηγός του FBI, τη χαρακτήρισε σε σχετική αναφορά του ως μία από τις πλέον επικίνδυνες γυναίκες στις ΗΠΑ. Στη Σοβιετική Ένωση απογοητεύτηκε από το γραφειοκρατικό καθεστώς, ενώ τα γεγονότα της εξέγερσης στην Κροστάνδη της έδωσαν την ευκαιρία να πάρει ανοιχτή θέση κατά του καθεστώτος, η οποία περιγράφεται σε δύο σχετικά βιβλία της. Το 1921 εγκαταστάθηκε στη Μεγάλη Βρετανία και ο λευκός γάμος της με έναν Ουαλό της εξασφάλισε τη βρετανική υπηκοότητα, με την οποία της δόθηκε η ευκαιρία να δώσει ακόμα και διάλεξη στις ΗΠΑ, το 1934. Συμμετείχε στον ισπανικό εμφύλιο, σε ηλικία 67 ετών, διαφωνώντας με τη συμμετοχή των αναρχικών στην κυβέρνηση του 1937. Η βασική πηγή για το έργο της είναι τα Γραπτά της Έμα Γκόλντμαν, ενώ σημαντικά στοιχεία για τη ζωή και τις ιδέες της δίνει το βιβλίο Ζώντας τη ζωή μου (1931).